ENGLISH | DEUTSCH

 

Internacionalno Romano Djes thaj Trubutno Integracija Romane Zhuvlipasko

Gostosko Komentaro kathar Jessica Reidy

Sar Romni, nakhavav but xoli.

Aprili 8, Internacionalno Romano Djes, sikavel amaro vizabiliteto thaj amari egsistencija pe swako riga inkjal i luma. O shorimos avri kathar Romane artikula, kompoziciji, storija, poemi, muzika thaj art. Sa kakala djeli si kerdine te sikaven amare diferentni identitetura inkjal preja but diferentni numa kulturalnone  kethanipaske grupura inkjal i intrego luma. Kado si marmurimasko. Kadi musaj te slavil-pe/preznajil-pe swako djes na feri pe Avrili 8.

Sargodi, kako prazniko si amari kulturalno thaj sikjajimaski fundacija – o maj but ame publisaras anda amende thaj amaro marimos vash civilni legalni chachimata thaj representacija, o maj pashal ame mishkis karing o hachjarimos kathar le avrune komunitetura kas ame kamas te aresas, te keren kadale Non-Romen te ashunen amen thaj te den-pe gogi anda so phenas.

Butiver, si amari buchi te sikaven le Non-Romen kon sam thaj kon chi sam. Desja but vremi musaj sas mange te asav thaj te phenav: “Na, muri familija naj chora.”  ”Va, shaj chitov/ginav.” . “Va, Roma si chachune manusha.” “Na, na musaj te phenes “Gypsy (cigan),” veska/finke kodo swato si etnikicko akushipe, feri te plachal tut te vorbis godo swato, ke kola. O pharimos te phenas le bi-gogjake Non-Romen kon sam swako ges na musaj te perel sajek pe amende kana ame xas amaro djesesko manro. Shaj-vi nas amaro baxtalo djes.

Shaj-vi warekon bishaldjas amen voricimaske ilektrolila po komputeri kaj phenel ke sam wunato velino/gunoj, ke le Nazistura musaj sas lenge te phabarde amen-sa ande Oshwica. Shaj-vi ame xas amari xoli kana chi kamas, vaj, te baxtale sam, pe chachi vrama. Internacionalno Romano Djes kerel maj loko kado pharimos vash amende. O maj but ame avas maj prindzharde ande luma, o maj but le Non-Roma prindzharena kon sam thaj sikjon maj but anda/pa amende, anume vaj nichi. Thaj-vi si but importantno ke keras platformura sar o RomArchive te pachis jekh-avrengi buchi thaj te keras amaro personalno kanono/principlo.

Numa si aver djela kaj xoljarel man – but amendar vorbisarasa, bi te tetovazis, o trubulimos vash le Romane chachimata, numa chi sam sa igalni, Roma thaj Romnja, thaj na but amendar prindzharas ke le chachimata le Romane zhuvljange si thaj-vi igalnones importantno.

Me sim komodo te dikhav o zhuvlipe sar o igaliteto mashkar le duj dzhendri. But zhene, Roma than Non-Roma, si len i falsho ideja ke o zhuvlipe si mishkimos te peravel le murshen.

Ando chachimos, o zhuvlipe si mishkimos te del ande kotorende le sistemi kaj peraven tele le zhuvljan  thaj chuvel len ando robstvo/subdzhegacija.

Thaj-vi o zhuvlipe kerel buchi te prindzharel le trejabi le kulturalni, etnicka thaj lovenge trejabi kaj si phangle kaj dzhendra thaj seksualno identiteo. I patriarkalno sistema amara komunitetoski si partija la lumaka

Romani oprecija finke kathar i manijera kaj peravas amen. Te nashtik das amare zhuvljange igalni chachimata thaj te pachis LGBTQ identitetura sar shaj kak/fersavo amendar te avel liberto/bi-phanglo? Organizaciji sar E Romnia  thaj The Romedia Foundation’s  “I am a Roma Woman” mishkimos thaj-vi le Romani zhuvljange branitori sar Morgan Ahern, Ethel C. Brooks, and Alexandra Oprea si sa trobutni ando amaro zhuvljango mishkimos.

Na de but vrama o mishkimos  E Romni  fundime kathar Carmen Gheorghe kerdjas bare pasura ande Rumunija te ashavel familijaki violencija ande Romane komunitetura. Kadi si phari buchi kana prindzheras ke le zhandari/shingale chi dikhen sar bari dzhela i violencija protif le Romnja thaj le Romnja ando gineralno.

Thaj-vi, si i komplikacija ke le Non-Roma dikhen le Romani kultura sar ekh agresivno thaj misogenisticko kultura. Kadi si bi-chachi thaj xoxadi gineralizacija numa kerel problemi kana ame mangas te lasharas kakale trejabi sar violencija thaj misogenija ande amari kultura. Thaj-vi le jekhfjalo problemi si arakhle ande le Non-Romane kulturi.

Me sim survivora kathar familijaki violencija, shejango seksualno choro trajo thaj siluvimos, thaj-vi hachjarav, maj-xansi ande muri familija, i graza le marimaski thaj kulturalno trauma kerdine normalno violencija thaj trauma thaj muri familia revdisajle/cirdjas kakale strazhni periodura kathar jekh gineracija zhi-ka i gineracija te avel.

Kana skrijil i Gheorghe:

“Le Romane murshenge aktivistura butivar pushas amendar te maras amen protif o rasizmo opral pe o marimos protif o seksizmo te na pharavas o mishkimos ande kotorende.” Woi del duma zhi-ka o jilo la trejabako, Le zhuvljange chachimata si thaj-vi partija la trejabaki.

Te maras-amen vash amaro manushipe/humaniteto, te avas seguro thaj amaro igalno oportuniteto, porma musaj te maras-amen savorenge.

Gheorghe vorbisarel maj dur: “Me zhanav Romen kon pakjan ke le Romnja si le chiriklensa thaj nashtik keren buchi sar sherutne ando publikicka positciji. Musaj ame, sar zhuvlja, keras jekhfjalo sar le murshengo modelo sherutnipasko/direcijako thaj te bishtras anda la dzhendraki partija te kamas te las-amen amari zor? Chi gindiv kadja.”

Pe Internacionalno Romani Djes, inkluzhisar dzhendra thaj seksualiteto  ando amaro marimos te dubisaras igalnone chachimata. Romnja thaj LGBTQ identitetura si partiji kathar kon sam thaj won si vazhni thaj meritin liberto thaj seguriteto.

Shaj te avel pharo te prindzharas le ansuchime trejabi kathar i violencija thaj diskriminacija mashkar amende, ande vurma, manaj aver dzhela ke chuvel ando than amare lumako igaliteto thaj chachimata. So feder manijera te maladivas amen thaj te sikavas amaro humaniteto sar te keras buchi te arakhas/ferisaras sare amende bi te daras amaro pharajimos. Maladivas-amen jekh-avreste.

Sa Roma sam thaj wazdas-amen kethane.

 

Jessica Reidy si skiratora, profesora, editora taj sidjarel yoga. Wo trajil peska romani tradicijasa taj iskiril jekh novela akana.

Dikhen la kathe: http://jessicareidy.com

 

Romani Translacija: Ron Lee

 

SO KAMES TE DIKES AKANA?

palpale kai o BLOG

MAJ BUT INFORMACIJA PALA O PROJEKTO:

About | Pala Ame
FAQ
Press-aki Area
Projektske Manusha & Arxiveske/Arhiveske Sekciji
Etiki Gidake-Liniji
Kidimaski Politika
Sponsora | Partnera
Privacy Statement
Imprint | Impressum